Węzeł

79 rocznica zwycięskiej bitwy pod Górkami

Fundacja Lwów i Kresy Południowo-Wschodnie zorganizowała w Górkach obchody 79 rocznicy zwycięskiej bitwy 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich. Potyczka miała miejsce 17 września 1939 roku.

Uroczystości rozpoczęły się Mszą świętą, którą celebrował ks. proboszcz Edward Latoszek w asyście honorowej 2. Mazowieckiego Pułku Saperów. Po Mszy św. odbyło się przedstawienie pieśni i wierszy patriotycznych przygotowane przez uczniów i nauczycieli miejscowej szkoły podstawowej.  

Następnie, przy pomniku 14. Pułku Ułanów Jazłowieckich przedstawiciele parlamentu, rządu, kombatantów oraz władz samorządowych wygłosili przemówienia. List do uczestników skierował Piotr Woźniak, prezes zarządu Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa – sponsora uroczystości. Został odczytany apel pamięci, złożono kwiaty oraz oddano salwę honorową. Po ceremonii odbył się piknik kawaleryjski dla wszystkich uczestników uroczystości.

Zalążkiem 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich był szwadron utworzony w Mołdawii w lutym 1918 roku z żołnierzy polskich służących w armii rosyjskiej. W 1919 roku Pułk walczył przeciwko oddziałom ukraińskim. W lipcu 1919 roku stoczył ciężką walkę pod Jazłowcem, gdzie odparł oddziały ukraińskie i nie dopuścił wroga do klasztoru Sióstr Niepokalanek. Po tej bitwie NMP Jazłowiecka została patronką Pułku, który  przyjął nazwę Jazłowiecki.

Po wyparciu wojsk ukraińskich za Zbrucz, Pułk przeszedł na Wołyń, aby walczyć z bolszewikami. Brał udział w kampanii 1920 roku. Za waleczność Krzyżem Virtuti Militari V. klasy odznaczono 83 żołnierzy pułku, Krzyżem Walecznych – 239 żołnierzy, w tym 24 – czterokrotnie, 43 – trzykrotnie, 122 – dwukrotnie. Za walki w latach 1918–20 sztandar pułku został odznaczony osobiście przez Naczelnego Wodza marszałka Józefa Piłsudskiego orderem Virtutti Militari V klasy.

W okresie pokoju Pułk stacjonował we Lwowie. W 1939 roku, w ramach macierzystej Podolskiej Brygady Kawalerii, walczył początkowo w składzie Armii Łódź, a następnie Armii Poznań.

Grupa Operacyjna Kawalerii gen. Grzmota-Skotnickiego po 11 września 1939 roku w rejonie Tułowic, na skraju Puszczy Kampinoskiej, toczyła bardzo ciężkie boje, przebijając się przez okrążenie niemieckie. Ranny pod Tułowicami gen. Grzmot-Skotnicki zmarł następnego dnia, a obowiązki dowódcy Grupy Operacyjnej, w której składzie działał Pułk, przejął gen. Abraham. Grupa skierowała się w kierunku zachodnim, w głąb Puszczy Kampinoskiej. W ciężkich marszach dotarła do miejscowości Górki około 16 kilometrów od Tułowic. Tam stoczyła 17 września wielogodzinny, zwycięski bój z nieprzyjacielem niemieckim i w pierwszej fazie pomaszerowała w kierunku Modlina, jednak dowódca Grupy zmienił rozkazy i skierował oddziały na odsiecz Warszawie.

Za udział w walkach z Niemcami w 1939 roku ułanom pułku nadano trzy krzyże Virtuti Militari IV klasy i 25 V klasy oraz 42 Krzyże Walecznych. Ponieważ sztandar Pułku został już udekorowany wcześniej Krzyżem Virtutti Militari, za walki w 1939 udekorowany został wstęgą w barwach narodowych.