- Strona główna
- O Muzeum
- Wydarzenia
- Biblioteka
- Gry
- Kontakt
- Dotacje
17 stycznia 2015 roku w miesiącu 152 rocznicy Powstania Styczniowego 1863 roku Fundacja Lwów i Kresy Południowo-Wschodnie przygotowała specjalne spotkanie dedykowane głównemu sponsorowi Akcji „Książki dla Polaków na Wschodzie” Bankowi Zachodniemu WBK, Fundacji PZU oraz innym darczyńcom.
W programie:
Przypomnieliśmy narodowy zryw wolnościowy sprzed 152 lat.
Grupy rekonstruktorów przygotowały w plenerze epizod powstańczy: utworzenie oddziału, poświecenie broni, sztandarów, modlitwa, pożegnanie z najbliższymi.
Następnie we dworze odbył się koncert w wykonaniu Patrycji Szymańskiej – skrzypce, Katarzyny Pawłowskiej – mezzosopran oraz Piotra Szymanowicza – fortepian.
Zebrani usłyszeli brawurowo zagrane i z ogromnym ładunkiem emocjonalnym zaśpiewane następujące utwory:
Powstanie Styczniowe 1863 roku
Polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone manifestem 22 stycznia 1863 wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy, spowodowane narastającym rosyjskim terrorem wobec polskiego biernego oporu. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwało do jesieni 1864. Zasięgiem objęło tylko ziemie zaboru rosyjskiego: Królestwo Polskie oraz ziemie zabrane.
Było powstaniem, które spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Mimo początkowych sukcesów zakończyło się klęską powstańców, z których kilkadziesiąt tysięcy zostało zabitych w walkach, blisko 1 tys. straconych, ok. 38 tys. skazanych na katorgę lub zesłanych na Syberię, a ok. 10 tys. wyemigrowało. Zdarzały się przypadki, że Rosjanie zabijali pojmanych powstańców, dobijali rannych, mordowali lekarzy spieszących im z pomocą, obdzierali do naga zabitych. Po bitwach Rosjanie palili miejscowości, które udzieliły schronienia powstańcom, dokonywali rzezi ludności cywilnej. Niszczono dobra kultury, np. spalono archiwum Ordynacji Zamojskiej w Zwierzyńcu. Wilno zostało spacyfikowane przez oddziały Murawjowa Wieszatiela, na Litwie zginęło 10 tys. szlachty polskiej na ogólną liczbę 40 tys., czyli zginął co czwarty Polak.
Po upadku powstania Kraj i Litwa pogrążyły się w żałobie narodowej. W roku 1867 zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, jego nazwę i budżet, w 1869 zlikwidowano Szkołę Główną Warszawską, w latach 1869–1870 setkom miast wspierających powstanie odebrano prawa miejskie doprowadzając je tym samym do upadku, w roku 1874 zniesiono urząd namiestnika, w 1886 zlikwidowano Bank Polski. Skasowano klasztory katolickie w Królestwie, skonfiskowano ok. 1600 majątków ziemskich i rozpoczęto intensywną rusyfikację ziem polskich. Po stłumieniu powstania znaczna część społeczeństwa Królestwa i Litwy uznała dalszą walkę zbrojną z zaborcą rosyjskim za bezcelową i zwróciła się ku pracy organicznej. Skutkiem powstania styczniowego była znaczne ograniczenie a nawet zanik polskości na wschodnich terenach Rzeczpospolitej Obojga Narodów.
Powstanie przyczyniło się do korzystniejszego niż w dwóch pozostałych zaborach uwłaszczenia chłopów. Pozostawiło trwały ślad w polskiej literaturze (m.in. Orzeszkowa – Nad Niemnem, Dąbrowska – Noce i dnie, Żeromski – Wierna rzeka) i sztuce (Grottger – Polonia i Lithuania, Matejko – Polonia) XIX i XX wieku.